Kenig

Kenig (Koenig, König)

Ród szlachecki (szlachta Rzeszy). W początku XVII w. związany był z księstwem Brunszwiku. Rodowe gniazdo - zamek Vienenburg - znajdowało się pod Goslarem. W latach 80. XVIII w. przedstawiciele tej rodziny przybyli na ziemie polskie, wpierw osiadając w okolicach Wielenia (ziemie I zaboru pruskiego). W Warszawie są obecni od 1839 r. Początkowo rodzina wyznania ewangelicko-augsburskiego, od 1831 r. rzymskokatolickiego.

Teofil Fryderyk Wilhelm Kenig (ur. 1785 r. koło Wielenia, zm. 1831 r. w Płocku) był generalnym kontrolerem skarbu w województwie płockim w okresie tzw. Królestwa Kongresowego, a także członkiem loży wolnomularskiej „Sprawiedliwość i Doskonałość” w Płocku. Z żoną Józefą z Romanowskich (primo voto Józefową Sławęcką) miał trzech synów i dwie córki. Teofil czuł się Polakiem, używał spolszczonej formy swego nazwiska, a swoje dzieci wychowywał w kulturze polskiej. Pochowany został na cmentarzu ewangelicko-augsburskim w Płocku.

Znaną postacią w środowisku warszawskim był Józef Teofil Konstanty (ur. 1821 r. w Płocku, zm. 1900 r. w Warszawie), syn Teofila i Józefy. Uczęszczał do Liceum św. Anny w Krakowie, studiował filologię na Uniwersytecie Jagiellońskim. W 1839 r. osiadł w Warszawie, gdzie rozpoczął pracę jako aplikant sądowy. Wkrótce obrał jednak bardziej go interesujący zawód dziennikarza, który po latach przyniósł mu szerokie uznanie i poważanie w gronie warszawskiej inteligencji. Przez 30 lat (1859-1889) pełnił funkcję redaktora naczelnego „Gazety Warszawskiej”. Jako dziennikarz zajmował się krytyką artystyczną, teatralną i muzyczną, jak również komentowaniem bieżących wydarzeń politycznych, ponadto tłumaczył francuskie i angielskie dramaty. Uczestniczył w Delegacji Miejskiej 1861 r., w czasie powstania styczniowego przebywał pod dozorem policyjnym. Angażował się publicznie - zasiadał w komitetach obywatelskich, był członkiem komisji budżetowej miasta Warszawy. Przyjaźnił się z prezydentem Warszawy S. Starynkiewiczem. Pod koniec życia wybrano go na prezesa Komitetu Właścicieli Listów Zastawnych Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego w Warszawie. Kolekcjonował dzieła sztuki, za młodu należał do tzw. cyganerii warszawskiej. Ożenił się z Salomeą z Palińskich, z którą miał trójkę dzieci: Józefę Salomeę, Stanisława Jana i Marię. Został pochowany na cmentarzu na Powązkach. Tablica ku jego czci znajduje się w kościele pokarmelickim przy Krakowskim Przedmieściu.

Salomea z Palińskich Kenigowa, żona Józefa Teofila Konstantego (ur. 1831 r., zm. 1873 r. w Warszawie), urodzona jako Sara Ryfka Adelschon, pochodziła z rodziny kupieckiej wyznania mojżeszowego. Została ochrzczona w 1844 r. w Warszawie. Była jedną z czołowych aktorek dramatycznych Warszawskich Teatrów Rządowych. O miano pierwszej tragiczki warszawskiej konkurowała z Heleną Modrzejewską. W latach 1851-55 występowała na Litwie i w Galicji. Była także tłumaczką sztuk teatralnych. Pochowana została na cmentarzu na Powązkach.

Jan Ignacy Florian Kenig, syn Teofila i Józefy z Romanowskich (ur. 1822 r. w Płocku, zm. 1880 r. w Petersburgu) wykształcony w Korpusie Inżynierów w Petersburgu był członkiem zespołu projektantów pierwszych kolei w Imperium Rosyjskim. Pełnił funkcje dyrektora Kolei Niżegorodzkiej (Moskwa-Niżny Nowogród), następnie Kolei Mikołajewskiej (Moskwa-Petersburg). Był członkiem zarządów rozmaitych organizacji kolejowych, blisko współpracował z Janem Blochem na polu rozwoju kolejnictwa w Królestwie Polskim. Dosłużył się rangi rzeczywistego radcy stanu. Otrzymał szereg odznaczeń, m.in. Order św. Stanisława 1. klasy. Pochowany został na cmentarzu katolickim w Petersburgu. W 2012 r. lokalne władze kolejowe ufundowały mu pomnik w Niżnym Nowogrodzie.

Stanisław Jan Kenig, syn Józefa i Salomei z Palińskich (ur. 1864 r. w Warszawie, zm. 1926 r. w Żychlinie), był przemysłowcem i chemikiem, współwłaścicielem fabryki chemicznej „Leski i Kenig” w Strudze k. Warszawy oraz fabryki „Zwoliński i Czerniewicz” w Pustelniku k. Warszawy - największego przedsiębiorstwa ludwisarskiego na terenie zaboru rosyjskiego. Pochowany został na cmentarzu katolickim w Żychlinie.

Józefa Salomea Kenig (Keniżanka), córka Józefa i Salomei z Palińskich (ur. 1857 r. w Warszawie, zm. w latach 30. XX w.), panna, córka chrzestna malarza Juliusza Kossaka, uczennica Aleksandra Świętochowskiego. Poświęciła się pasji śpiewaczej, uprawiając ją amatorsko w warszawskim chórze „Lutnia”, którego była współzałożycielką. Podarowała Warszawskiemu Towarzystwu Muzycznemu rodzinne pamiątki związane ze Stanisławem Moniuszką, przyjacielem jej rodziców.

Marian Mieczysław Kenig, syn Stanisława Jana i Matyldy ze Zwolińskich (ur. 1895 r. w Warszawie, zm. 1959 r. w Warszawie), absolwent Politechniki we Lwowie, socjalista. Brał udział w I wojnie światowej (współtworząc Naczelny Polski Komitet Wojskowy w Rosji, tzw. Naczpol), uczestniczył w III powstaniu śląskim. Był kapitanem WP, aktywnym członkiem Polskiej Partii Socjalistycznej. Działał w organizacjach spółdzielczych oraz w zarządzie Banku Gospodarstwa Krajowego w Warszawie. W swoim domu w Starej Miłosnej organizował potajemne spotkania socjalistycznych działaczy antysanacyjnych. W 1939 r. pełnił funkcję dowódcy Robotniczej Brygady Obrony Warszawy. W czasie okupacji odmówił podpisania volkslisty, był więźniem niemieckich oflagów. Po 1945 r. wrócił do aktywności społeczno-politycznej, wstąpił do PZPR, z której został - z powodu przekonań - wyrzucony. Pracował w Banku Gospodarstwa Krajowego, oraz jako tłumacz literatury rosyjskiej. Pochowany na cmentarzu wojskowym na Powązkach; jego imieniem nazwano ulicę w Ursusie.

Laura z Przedpełskich Kenigowa, żona Mariana (ur. 1896 r. w Warszawie, zm. 1976 r. w Warszawie), pochodziła z rodziny ziemiańskiej, z wykształcenia była ogrodnikiem, kierowniczką państwowej stacji doświadczalnej hodowli roślin lekarskich w Kłódzienku k. Błonia pod Warszawą. W czasie II wojny światowej w swoim domu w Starej Miłosnej pod Warszawą przechowywała Żydów, m.in. znanego bakteriologa i immunologa, profesora Ludwika Hirszfelda. Pochowana została na cmentarzu wojskowym na Powązkach.

Jan Kenig, syn Stanisława Jana i Matyldy ze Zwolińskich (ur. 1896 r. w Warszawie, zm. 1989 r. w Poznaniu), inżynier-ogrodnik, absolwent Szkoły Mariana Rychłowskiego (późniejsze liceum im. T. Reytana) oraz Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego, służył w Legii Akademickiej, walczył w III Powstaniu Śląskim (w służbie wywiadowczej), był podporucznikiem rezerwy WP. W latach 20. i 30. był nauczycielem szkół rolniczych (m.in. w Podzamczu Chęcińskim k. Kielc i w Chwałowicach k. Iłży). W czasie II wojny światowej odmówił podpisania volkslisty. Po 1945 r. pracownik PGR w Stelmachowie k. Tykocina, na starość przeniósł się do Poznania. Pochowany na cmentarzu komunalnym w Poznaniu.

Józef Antoni Kenig, syn Stanisława Jana i Matyldy ze Zwolińskich (ur. 1897 r. w Warszawie, zm. 1940 r. w Katyniu), służył w Legii Akademickiej, walczył w III Powstaniu Śląskim, kapitan rezerwy WP, urzędnik w Szczuczynie. W 1939 r. został zatrzymany przez NKWD i osadzony w Kozielsku, zamordowany w Katyniu i tam pochowany.

Mikołaj Getka-Kenig