KONSTANCIN

Konstancin - willowa dzielnica podwarszawskiego Konstancina-Jeziornej, popularne miejsce weekendowych wypadów Warszawiaków. Spacerując po Konstancinie napotykamy eleganckie letniskowe wille z pierwszej połowy XX w., projektowane w rozmaitych stylach nierzadko przez czołowych polskich architektów. Niektóre przypominają okazałe pałace i świadczą o zamożności dawnych właścicieli, którymi byli przedstawiciele rodzin arystokratycznych, finansjery, rodzin fabrykanckich, czy kupieckich.

Willa „Ustronie”, ul. Piotra Skargi 7

Wybudowana w latach 1908-1911, wg projektu Józefa Czajkowskiego, eklektyczna z elementami secesji z charakterystyczną wieżą nakrytą cebulastym hełmem, położona w dużym starannie zakomponowanym parku. W okresie międzywojennym należała do – wywodzącej się z Turyngii - rodziny Schielów, współwłaścieli firmy Zjednoczone Browary Warszawskie pf. Haberbusch i Schiele. W latach okupacji Schielowie mieszkali tu na stałe, w willi ukrywali Stefanię Lilienthal, tu działała też tajna radiostacja AK. Mimo przymusowego kwaterunku willa pozostała w rękach rodziny aż do lat 80. XX w. Wygląd obecny jest rezultatem przebudowy i rozbudowy w latach 90. XX w.

Willa „Zameczek”, ul. Sobieskiego 19

Powstała w 1906 r. wg projektu Izydora Pianko. Zaprojektowany z fantazją budynek przypomina angielski zameczek z wieżą widokową. W okresie I wojny św. willę kupił Gustaw Adolf Müller, właściciel Domu Techniczno-Handlowego w Warszawie. Müllerowie byli spolszczoną rodziną pochodzenia niemieckiego, pochodzącą z Meklemburgii. Spośród mieszkańców „Zameczku” warto wspomnieć córkę Gustawa Adolfa i Anny Amelii Wickenhagen, Zofię Müller, sołtyskę Konstancina w latach 30. XX w. W 1944 r. rodzina właścicieli została ze swojego domu wysiedlona przez Niemców. Po wojnie nieruchomość została objęta kwaterunkiem.

Willa „Ave”, ul. Wilanowska 37 A

Wybudowana w 1903 r. wg projektu Jana Heuricha Młodszego. Zaprojektowana została w stylu wczesnomodernistycznym, pierwotnie posiadała osiem słupów-sterczyn wystających ponad połacie dachu, zakończonych monumentalnymi rzeźbami. Willa powstała na zlecenie malarza i grafika oraz współwłaściciela fabryki urządzeń chirurgicznych Aleksandra Manna i jego żony Janiny z Pierożyńskich, poetki i dramatopisarki. Była domem rodzinny Mannów, przez pewien czas pełniła także funkcję pensjonatu. W okresie powojennym usunięto charakterystyczne rzeźby. W rękach rodziny Mannów pozostała do lat 70. XX w., kiedy została sprzedana fabryce papieru w Jeziornie, obecnie w rękach prywatnych.

Willa „Dworek w lesie”, ul. Piotra Skargi 18

Wybudowana w 1929 r. prawdopodobnie wg projektu Zdzisława Mączyńskiego na zlecenie dr Jana Wedla - właściciela firmy „E. Wedel” - dla Michaliny Czerneckiej, późniejszej żony przemysłowca. Jego właścicielka prowadziła otwarty dom, na podwieczorkach w „Dworku przy lesie” spotykała się część miejscowej socjety. W czasie wojny willa została zajęta przez Niemców, a po 1945 r. umieszczono tam sanatorium. Willa była plenerem filmowym serialu „Pensjonat pod Różą”.

Willa „Hugonówka”, ul. Mostowa 15

Powstała w latach 1902-1903 wg projektu Karola Kozłowskiego i Otto Kudery. Nazwa willi pochodzi od imienia jej właściciela, berlińczyka z pochodzenia, Hugona Seydla. Znanego warszawskiego winiarza oraz sędziego Trybunału Handlowego. Okazały budynek, z charakterystycznymi tarasami na wysokości pierwszego piętra, był pierwszym zakładem przyrodoleczniczym Konstancina. W nowocześnie wyposażonym obiekcie kuracjusze byli poddawani zabiegom wodno-leczniczym, inhalacjom i wypoczynkowi. Zakład funkcjonował do końca I wojny światowej. W okresie dwudziestolecia międzywojennego działał tu pensjonat, a po II wojnie światowej willa pełniła rozmaite funkcje publiczne. W latach 90. XX w., m.in. na skutek pożaru, budynek popadł w ruinę. Dziś, po przejściu generalnego remontu, jest siedzibą Konstancińskiego Domu Kultury.

Willa „Pod Dębem”, ul. Piłsudskiego 21

Zbudowana w 1902 r. wg projektu Józefa Piusa Dziekońskiego. Powstała na zlecenie Józefy z Iwaszkiewiczów hr. Dąmbskiej. W okresie międzywojennym należała do rodziny Palów, właścicieli Fabryki Przetworów Chemicznych F. A. Pal „Dobrolin”. Obecnie wpisana do rejestru zabytków willa należy do prywatnych właścicieli i znajduje się w bardzo dobrym stanie technicznym.

Na podstawie: m.in.: Tadeusz Świątek, Konstancin i jego posesjonaci, Warszawa 2012; www.muzeumkonstancina.pl.