Polacy z wyboru
Rodziny pochodzenia niemieckiego w Warszawie w XIX i XX wieku

(1796–1847), podpułkownik inżynierii.
Urodził się w Warszawie 26 czerwca. Rodzina Lelewelów w XVIII w. przeniosła się z Austrii do Prus Wschodnich, w okolice Królewca. Dziadem Jana Pawła był Henryk Loelhoeffel de Loewensprung, magister filozofii Uniwersytetu Wileńskiego, doktor medycyny i konsyliarz nadworny Augusta III. Ojciec, Karol Maurycy, prawnik i działacz administracji oświatowej Księstwa Warszawskiego i Królestwa Polskiego, 18 maja 1775 r. otrzymał polski indygenat i zmienił nazwisko na Lelewel. Braćmi Jana Pawła byli: Joachim, znany historyk i polityk emigracyjny oraz Prot, oficer w armii napoleońskiej. Jan Paweł uczył się w Szkole Elementarnej Artylerii i Inżynierii. Brał udział w kampanii napoleońskiej roku 1812 na Wołyniu. Po upadku Księstwa Warszawskiego wstąpił w randze podporucznika do służby w Korpusie Inżynierów armii Królestwa Polskiego. W 1822 r. awansował na kapitana. Znalazł zatrudnienie przy pracach fortyfikacyjnych w Zamościu i budowie Kanału Augustowskiego. W 1830 r. opracował projekt stałego mostu łączącego Warszawę z Pragą. Jego pomysł (niezrealizowany) posłużył Feliksowi Pancerowi przy projekcie Nowego Zjazdu (1844–1946). Jan Paweł był odpowiedzialny za fortyfikację Pragi podczas powstania listopadowego. Po wywiązaniu się z tego zadania został awansowany na podpułkownika, powierzono mu też dowództwo umocnionego rejonu. W obliczu klęski powstania, za które dostał jeszcze Złoty Krzyż Virtuti Militari, udał się do Prus i dalej – do Besançon we Francji. Początkowo trzymał się z dala od polityki emigracyjnej, wkrótce jednak wszedł do „Rady” zakładu besansońskiego. Wstąpił do loży wolnomularskiej „Constante Amitié” i skupił się na przygotowaniach do rewolucji w Niemczech. Udało mu się zorganizować hufiec ochotników. Po klęsce we Frankfurcie w 1833 r. osiadł w Bernie w Szwajcarii, odsunął się od spraw politycznych i skupił na pracy inżyniera. Władze kantonu powierzyły mu stanowisko naczelnego inżyniera Dyrekcji Dróg i Mostów. W wolnych chwilach poświęcał się malarstwu i rysunkowi. Zmarł wskutek choroby woreczka żółciowego 9 kwietnia 1847 r., został pochowany na berneńskim cmentarzu.

[Na podstawie: biogram autorstwa Heleny Więckowskiej Polski Słownik Biograficzny, Stanisław Szenic, Cmentarz Powązkowski 1790–1850. Zmarli i ich rodziny, Warszawa 1979]