Jan Schuch

 

(1884-1941) inżynier, policjant.

Urodził się 17 października 1884 roku w Warszawie. Był synem Floriana Ludwika, inżyniera chemika (1861-1910) i Anieli z Michałowskich (1862-1944). Maturę uzyskał w gimnazjum Górskiego w Warszawie, a następnie ukończył Szkołę Techniczną im. Wawelberga i Rottwanda w Warszawie. Zaciągnąwszy się na rosyjski statek handlowy, odbył podróż dookoła świata. Po powrocie studiował na politechnice w Frankenhausen, uzyskując w 1911 roku tytuł inżyniera budowy maszyn. Przez trzy lata pracował jako inżynier w Biurze Wodociągów i Kanalizacji Warszawy. W 1915 roku wstąpił do Straży Obywatelskiej, przekształconej wkrótce w Milicję Miejską, a następnie do Polskiej Organizacji Wojskowej. Jako ochotnik wziął udział w obronie Warszawy podczas wojny polsko-bolszewickiej roku 1920 i został ranny. Po wyjściu ze szpitala wstąpił do Policji Państwowej. W 1925 roku został komendantem Głównej Szkoły Policji w Warszawie, rok później – Zastępcą Komendanta Policji Państwowej m.st. Warszawy, a w 1936 roku Komendantem Szkoły Policyjnej w Mostach Wielkich pod Lwowem. Tuż przed wybuchem II wojny światowej przeniesiono go do Komendy Głównej Policji Państwowej w Warszawie. 7 września 1939 roku otrzymał rozkaz ewakuacji wraz z władzami państwowymi, postanowił jednak ratować uczniów szkoły w Mostach Wielkich. Po wkroczeniu Armii Czerwonej, z powodu swej wysokiej rangi w policji, został aresztowany i osadzony jako bezimienny więzień w twierdzy w Dniepropietrowsku. Przetrzymywano go wiele miesięcy w celi wykutej w skale, kilka pięter pod ziemią. Tam też zmarł 23 stycznia 1941 roku. Otrzymał szereg odznaczeń państwowych, m.in.: Krzyż Polskiej Organizacji Wojskowej, Krzyż Walecznych, Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, Złoty Krzyż Zasługi. Schuch miał wielkie zamiłowanie do sportu – żeglował, uprawiał gimnastykę i jazdę konną, wraz z gen. Mariuszem Zaruskim uprawiał narciarstwo i eksplorację tatrzańskich jaskiń. Był żonaty z Janiną Iwicką, z którą miał dwójkę dzieci – Tadeusza Floriana (1912-1975) i Zofię Felicję (1916-2012).

 

[Na podstawie: Ewa Polak-Pałkiewicz, Dobro zawsze wraca. Portret śp. Zofii Schuch-Nikiel, ewapolak-palkiewicz.pl; Stanisław Werner, Korzenie, Warszawa 2002]