Polacy z wyboru
Rodziny pochodzenia niemieckiego w Warszawie w XIX i XX wieku

Warszawskie dzieje rodziny Minterów zapoczątkował Wilhelm Henryk Minter (1777–1832) – pułkownik Korpusu Inżynierów Armii Księstwa Warszawskiego i Wojska Polskiego Królestwa Polskiego, inżynier architekt. Był synem Michaela Christopha Mintera – urzędnika administracji solnej w Szczecinie, i Joanny Elżbiety z domu Kräuter.

Wiedzę w dziedzinie architektury wojskowej zdobył w Korpusie Kadetów w Poczdamie. Około 1800 r. został przysłany do Warszawy jako konduktor budowlany nadzorujący prace remontowe przy obiektach wojskowych. Okazało się, że jest również zdolnym architektem. Był projektantem licznych gmachów wojskowych i cywilnych, w tym prekursorskich na gruncie polskim budowli gospodarczo-przemysłowych, zapoczątkowujących architekturę ściśle funkcjonalną. Podobnie jak wielu jego rodaków po ustąpieniu Prusaków pozostał w Warszawie, a jego umiejętności zwróciły nań rychło uwagę księcia Józefa Poniatowskiego. Niewątpliwie jego protekcji zawdzięczał Wilhelm Henryk przyjęcie w 1810 r. do wojskowego Korpusu Inżynierów w okresie Księstwa Warszawskiego (później Królestwa Polskiego), w którym służył przez lat przeszło dwadzieścia, awansując kolejno od kapitana do pułkownika i pełniąc równocześnie odpowiedzialną funkcję dyrektora budowli wojskowych. Praca na tym stanowisku przyniosła mu liczne nagrody i uznanie. U boku księcia Józefa odbył jako jego adiutant kampanię 1813 r. i otrzymał Złoty Krzyż Virtuti Militari.

Długoletni pobyt w Warszawie, służba w polskim wojsku, a wreszcie ożenek z Polką, Krystyną Rzempułowską, związały Wilhelma Henryka z polskim społeczeństwem. Więzy te naruszone zostały dopiero po wybuchu powstania listopadowego w 1830 r., kiedy to Minter chciał się przyłączyć do powstańców, ale przeszkodził temu bojkot oficerów, którzy oświadczyli, że „pod Niemcem służyć nie będą”. Generał Klemens Kołaczkowski napisał później: „ten oficer ze wszech miar godny nie zasługiwał na żaden zarzut inny, tylko ten, że był Niemcem. Skoro się dowiedział o powstającej przeciwko sobie opinii, usunął się sam dobrowolnie i wkrótce ze zmartwienia życie zakończył.”

Pochowany został na cmentarzu ewangelicko-augsburskim w Warszawie w grobowcu rodzinnym Minterów.

Poza wieloma własnymi projektami pozostawił bogaty zbiór rysunków architektonicznych z epoki Stanisława Augusta, które gromadził przez lata. Cenna ta kolekcja, przechowywana do początków XX wieku w rodzinie Minterów, została z czasem rozproszona. Znaczna jej część przechowywana jest w Archiwum Głównym Akt Dawnych, w warszawskim Muzeum Narodowym, a przede wszystkim w Gabinecie Rycin Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie (tzw. Teki Minterowskie).
Wilhelm Henryk nie pozostawił potomstwa, natomiast sprowadził do Polski swoje rodzeństwo. Siostra Wilhelmina (ur. 1775) nie zapisała się niczym szczególnym. Znaczniejszą rolę odegrała młodsza siostra, Henryka, utalentowana artystka malarka. W 1811 r. zamieszkała w Warszawie i kształciła się pod kierunkiem Antoniego Brodowskiego. W 1813 r. poślubiła, przechodząc z wiary luterańskiej na kalwinizm, Jana Bogumiła Wilhelma Beyera (zm. 1819), naczelnika w Dyrekcji Loterii Krajowej. Beyerowie mieli trzech synów: Wilhelma Stanisława – inżyniera, budowniczego i rysownika, Henryka – rachmistrza Komory Skarbowej, oraz najbardziej znanego Karola – wybitnego polskiego fotografa, archeologa i numizmatyka, który po ukończeniu Liceum Warszawskiego praktykował przez pewien czas w fabryce odlewów metalowych brata swojej matki.

Po śmierci męża Henryka Beyer poświęciła się sztuce. Specjalizowała się w malowaniu martwych natur. W 1824 r. założyła i przez wiele lat prowadziła pierwszą w Warszawie szkołę malarstwa dla kobiet, mieszczącą się przy ul. Senatorskiej.
Artystka zmarła 24 października 1855 r. Została pochowana na cmentarzu ewangelicko-reformowanym w Warszawie.

Jako ostatni z rodzeństwa Minterów przybył do Warszawy w roku 1822 Karol Fryderyk Minter (1780–1847), żonaty od 1811 r. z Joanną Julianną Grohse (1782–1855). Był uznanym malarzem, miał już za sobą studia malarskie w Kopenhadze oraz kilkunastoletni pobyt w Berlinie, gdzie uczestniczył aktywnie w tamtejszym życiu artystycznym, malując miniatury i portrety olejne.

W Warszawie początkowo zajmował się litografią, wnosząc swoją działalnością znaczny wkład w rozwój grafiki w Polsce. W 1824 r. objął zakład litograficzny Komisji Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego (tzw. Instytut Litograficzny Szkolny) nastawiony przede wszystkim na zaspokajanie potrzeb w zakresie podręczników szkolnych. Zakładem kierował do 1826 r., nie zaniedbując przy tym własnej twórczości i wypuszczając liczne ryciny o tematyce głównie dewocyjnej i mitologicznej, ale również świeckiej.

Najwybitniejszym osiągnięciem Karola Fryderyka Mintera okazał się jednak jego wkład w wydanie mapy topograficznej Królestwa Polskiego, którą od 1822 r. na zlecenie Komisji Rządowej Wojny opracowywali oficerowie Kwatermistrzostwa Generalnego. Praca nad mapą trwała blisko 15 lat i zakończona została w lipcu 1843 r.

W 1828 r. Minter został przyjęty w poczet członków Towarzystwa Resursy Kupieckiej i uruchomił fabrykę odlewów metalowych, zlokalizowaną na posesji położonej u zbiegu ul. Świętokrzyskiej i prostokątnego placu powstałego w latach 1823–1826 na przedłużeniu ul. Szpitalnej – pl. Wareckiego (obecnie stoi tam gmach Narodowego Banku Polskiego). Fabrykę tworzyło 9 oddzielnych warsztatów – brązowniczy, blacharski, konwisarski, kotlarski, kowalski, lakierniczy, stolarski, ślusarski i tokarski. Kadrę stanowili wykwalifikowani rzemieślnicy sprowadzeni z Berlina.

Karol Fryderyk Minter zmarł 2 lutego 1847 r. w Warszawie i został pochowany w grobowcu rodzinnym Minterów na cmentarzu ewangelicko-augsburskim w Warszawie.

Syn Karola Fryderyka – Karol Juliusz Minter (1812–1892) – przemysłowiec warszawski, kolega szkolny Fryderyka Chopina, po nauce w Liceum Warszawskim uczęszczał do warszawskiego Instytutu Politechnicznego.

W 1835 r. przejął po ojcu zakład produkujący sprzęt kościelny oraz tzw. galanterię użytkową i artystyczną, który pod jego kierownictwem stał się największą w Imperium Rosyjskim wytwórnią tego typu. W 1836 r. Karol Juliusz Minter poślubił Ludwikę z Czarneckich (zm. 1894), z którą miał syna Stanisława Karola (1851–1904). Po upadku powstania styczniowego nastąpiły restrykcje władz carskich i Minter przestawił fabrykę na produkcję emaliowanych i cynowych naczyń kuchennych, znowu stając na pierwszym miejscu tej branży w całym Imperium Rosyjskim. W 1881 r. sprzedał fabrykę warszawskim zakładom Wulkan SA i osiedlił się w zakupionym ok. 1870 r. majątku Gołoszyce koło Opatowa, gdzie zmarł 4 sierpnia 1892 r. Został pochowany na cmentarzu ewangelicko-augsburskim w Warszawie. Tam też spoczywa jego syn – Stanisław Karol (1851–1904), oraz wnuk Zygmunt Karol (1883–1920) – ostatni z rodu, podporucznik 3. Pułku Ułanów Śląskich, kawaler Orderu Virtuti Militari, poległy w czasie wojny polsko-bolszewickiej pod Malinówką na Suwalszczyźnie. Praprawnuk Stanisława Karola Mintera, Maciej Kucharski, prowadzi w Warszawie firmę Minter Polska, specjalizującą się w uszczelnieniach technicznych dla przemysłu. Nazwą firmy świadomie nawiązał do rodzinnej tradycji. (Mkuch)