Polacy z wyboru
Rodziny pochodzenia niemieckiego w Warszawie w XIX i XX wieku

(1901-1943) – warszawski przemysłowiec.
 

Urodził się 21 stycznia 1901 r. w Zagórzu. Był synem Edwarda Hugo Kacpra (1852-1921) doktora ekonomii i bankowca oraz Heleny z Nowakowskich (1858-1922). Ród Steinhagenów pochodzi z Westfalii, z miasta Steinhagen. Polska linia wywodzi się od trzech – przybyłych z Prus – braci Steinhagenów: Aleksandra Ludwika, Gustawa Franciszka i Franciszka Adolfa. Na początku lat 30. XIX w. osiedlili się oni w Królestwie Polskim, gdzie zatrudniali się jako zarządcy majątków oraz gorzelni. Artur pochodził z białostockiej, katolickiej linii rodu Steinhagenów.

Artur, jako młody człowiek, wziął udział w wojnie polsko-bolszewickiej. Pracę zawodową rozpoczął w białostockim banku, potem zaś pracował w przemyśle drzewnym. W początku lat 30. XX w. wyjechał do Warszawy, gdzie rozpoczął starania o otwarcie własnej firmy. W 1931 r. wspólnie z inżynierem Henrykiem Stránským (który pochodził z Czech i był związany z zakładami "Skoda") założyli firmę „Artur Steinhagen i Henryk  Stránský – Fabryka Pomocnicza dla Przemysłu Lotniczego i Samochodowego sp. z o.o.”. Była to pierwsza w Polsce wytwórnia silników spalinowych dwusuwowych. Produkowała silniki do różnego zastosowania: motopomp, prądnic, betoniarek, wentylatorów, sprężarek, samochodów osobowych, wózków transportowych, motocykli, motorowerów, lotniczy o mocy 20 KM i do łodzi zaburtowy o mocy 15 KM. Silniki od „Steinhagena i Stránský'ego” znalazły się m.in. w motocyklu Tornedo, i w zaprojektwanym przez inż. Pragłowskiego samochodzie osobowym Radwan. Firma szybko się rozwijała, w okresie największego rozwoju zatrudniała ponad 400 pracowników. Nowocześnie wyposażone hale fabryki znajdowały się na Woli, przy ul. Zagłoby 9. Po wkroczeniu Niemców do Warszawy we wrześniu 1939 r. fabryka niemal natychmiast została przejęta przez władze niemieckie.

Artur Steinhagen uczestniczył w obronie Warszawy we wrześniu 39 r. na Targówku jako porucznik 36. Pułku Piechoty Legii Akademickiej. Po kapitulacji miasta zamieszkał w domu na terenie fabryki. W głębokiej konspiracji w zakładzie produkowano części do pistoletów maszynowych Błyskawica i Sten dla AK. Steinhagen został aresztowany 7 listopada 1942 r. i trafił na Pawiak, a 17 stycznia 1943 r. do obozu koncentracyjnego Majdanek pod Lublinem. Zmarł 31 marca 1943 r. z wycieńczenia i biegunki obozowej. W październiku 1944 r., po upadku powstania warszawskiego, Niemcy wywieźli z jego fabryki co cenniejsze maszyny, a czego nie rozkradziono wysadzono w powietrze wraz z budynkami.

Artur był członkiem Oficerskiego Yacht Clubu, uczestnikiem rajdów wodnych na dorocznych Dniach Morza w Gdyni. W 1937 r. ożenił się z Anną Nostitz-Jackowską (1903 – 1984), dyplomowaną pielęgniarką, z którą miał dwójkę dzieci – Edwarda (ur. 1938) i Ryszarda (ur. 1942).

Artur Steinhagen nie ma grobu. Tablica upamiętniająca jego osobę znajduje się w podziemiach kościoła św. Marcina na warszawskim Starym Mieście przy ul. Piwnej, druga zaś umieszczona  została w  Kaplicy Steinhagenów na częstochowskim cmentarzu ewangelicko-augsburskim.

* Zdjęcie Artura Steinhagena przestrzelone przez hitlerowskiego snajpera podczas powstańczych walk na Woli. Udostępnione przez syna Artura, Edwarda Steinhagena.

[Na podstawie: Maria Eliza Steinhagen, Steinhagenowie. Historia ze smakiem, Warszawa 2005; Wspomnienie o Arturze Steinhagenie [w:]  Gazeta Stołeczna, 7.03.2013]